Biblioteka im. Marcina Opitza – Martin-Opitz-Bibliothek – w Herne jest ogólnie dostępną specjalną biblioteką naukową. Biblioteka powstała w roku 1948 jako Biblioteka Niemieckiego Wschodu (Bücherei des deutschen Ostens), która do roku 1989 dotowana była wyłącznie przez miasto Herne. Od roku 1989 jest ona finansowana przez fundację Stiftung Martin-Opitz-Bibliothek z dotacji miasta Herne oraz z budżetu Republiki Federalnej Niemiec a początkowo także przez kraj związkowy Północną Nadrenię-Westfalię. Biblioteka gromadzi, opracowuje i udostępnia wydawnictwa zwarte i ciągłe z zakresu historii, geografii, literatury, kultury i sztuki dawnych pruskich prowincji wschodnich oraz na temat dziejów Niemców i ich osadnictwa na obszarze Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Ważnym aspektem pracy biblioteki są także zagadnienia związane z imigracją do Zagłębia Ruhry (m.in. z Poznańskiego, Warmii i Mazur oraz Śląska).

Biblioteka im. Marcina Opitza posiada umowy o współpracy z Bibliotekami Uniwersyteckimi w Poznaniu i Wrocławiu oraz bardzo dobre kontakty robocze z licznymi bibliotekami w Polsce, m.in. w Warszawie, Szczecinie, Gdańsku, Olsztynie, Katowicach, Cieszynie i z wieloma
innymi. Biblioteka koordynuje współpracę grupy roboczej bibliotek i instytutów gromadzących literaturę na temat dziejów i kultury Niemców w Europie Wschodniej – Arbeitsgemeinschaft der Bibliotheken und Sammlungen zur Geschichte und Kultur der Deutschen im östlichen Europa. Owocem jej prac jest m.in. wspólny elektroniczny katalog zbiorów tych instytucji - Verbundkatalog östliches Europa.

Zbiory biblioteki liczą ponad 350 tys. woluminów wydawnictw zwartych i ciągłych, prócz tego biblioteka posiada niewielkie zbiory druków ulotnych, ikonograficznych, rękopiśmiennych oraz zbiory kartograficzne. Cenne zbiory wchodzą poza tym w stan biblioteki poprzez przejęcie spadków oraz całych zbiorów – jak np. biblioteki Związku Historycznego Warmii, Archiwum Niemców z Galicji lub Archiwum Niemców z Polski Centralnej i Wołynia. Biblioteka posiada ponadto zbiory biblioteki AGoFF (Arbeitsgemeinschaft ostdeutscher Familienforscher / Grupa robocza niemieckich badaczy rodzin) i wspiera Związek DiFMOE (Digitales Forum Mittel- und Osteuropa / Forum cyfrowe Europa środkowa i wschodnia) poprzez udostępnianie digitalizatów rzadkich periodyków z zasobów własnych. Do dyspozycji czytelników jest katalog internetowy oraz wspomniany już Verbundkatalog östliches Europa.

Ze zbiorów Biblioteki im. Marcina Opitza korzystać można na miejscu w czytelni oraz w ramach wypożyczeń miejscowych i międzybibliotecznych – także międzynarodowych.

W czytelni istnieje możliwość kserokopiowania oraz skanowania, wydruku i elektronicznego opracowywania dokumentów.

Czytelnikom literatury rosyjsko- i polskojęzycznej bibliotka oferuje szeroki wybór tytułów zarówno naukowych jak i z zakresu literatury pięknej.